Compotatio
12 yıl önce
Seneca, Naturales Quaestiones IV.Praefatio 17-18
[17] ... Uidebam apud Gaium tormenta, uidebam ignes, ... non tamen ferro incubui nec in mare aperto ore desilui, ne uiderer pro fide tantum mori posse. [18] Adice inuictum muneribus animum et in tanto auaritiae certamme numquam suppositam manum lucro; adice uictus parsimoniam, sermonis modestiam se, aduersus minores humanitatem, aduersus maiores reuerentiam.
[17] ... Gaius* zamanında işkenceler görüyordum, gazaplar görüyordum**,... yine de kılıcıma abanmadım***, ağzım açık bir şekilde denize atlamadım bu şekilde ölebilmeyi inancıma sığdıramadığım için [18] Buna ruhumun bunca gözü dönmüşlük içinde rüşvete uzanmadığını ve adil olmayan kazanca ulaşmadığını ekle; ekle yaşamımdaki tutumluluğu, konuşmamdaki itidâli, bayağı şeylere karşı insancıllığımı****, yüce şeylere karşı saygımı*****.
* Caligula diye de bilinir bu imparator.
** Buradaki "görüyordum" ifadesini, Seneca'nın bizzat kendisinin işkence görmesi veya gazaba uğraması olarak düşünmememiz gerekiyor. Filosofun kelime tekrarlarına girişen bir üslubu var. Tekrarlar büyük anlam taşıyor. Burada da "görüyordum" (videbam) fiilini, genel dilbilgisi kurallarına göre, bir kez kullanabilecekken vurgu adına tekrar ediyor. Kast ettiği de bizdeki "işkence görmek" deyiminin anlattığı kendisinin işkence veya gazap görmesi değil, genel olarak "işkencelere, zulümlere tanıklık ettim" manasıdır. "Etrafımda neler neler gördüm... işkence, gazap, öfke..." gibi.
*** Kimi onursuz durumlarda onurlu Romalıların kılıca abanarak intihar etmeleri yaygınlıkla görülüyordu. Örneğin Roma'nın cumhuriyetçi, mukaddesatçı Cato'su Julius Caesar'ın tek adamlığı kesinleşince kılıcına abanarak ölmeyi tercih etmişti.
**** Burada Seneca dikkat çekici bir şekilde "humanitas" terimini kullanıyor.***** Burada Seneca "reverentia" terimini kullanıyor.
Çev. C. Cengiz Çevik
0 Comments:
Sonraki Kayıt Önceki Kayıt Ana Sayfa
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)